Hoofdpagina: verschil tussen versies
(→Fotoboek) |
|||
| (13 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
[[Bestand:Pp wiki dickkuil 2.jpg|thumb|Amateur-historicus en oud-Pekelder ''Dick Kuil'' met het eerste exemplaar van zijn Pekelder namenboek.]] | [[Bestand:Pp wiki dickkuil 2.jpg|thumb|Amateur-historicus en oud-Pekelder ''Dick Kuil'' met het eerste exemplaar van zijn Pekelder namenboek.]] | ||
[[Bestand:Pp wiki pplogo.jpg|thumb|Dick Kuil heeft voor [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] bijna twee jaar lang een historische rubriek verzorgd.]] | [[Bestand:Pp wiki pplogo.jpg|thumb|Dick Kuil heeft voor [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] bijna twee jaar lang een historische rubriek verzorgd.]] | ||
| − | [[Bestand:Pp wiki ansichten Geert Stuut.jpg|thumb|Ansichten Nieuwe Pekela]] | + | [[Bestand:Pp wiki ansichten Geert Stuut.jpg|thumb|[http://www.prachtigpekela.nl/beeldbank/album/1 Ansichten Nieuwe Pekela]]] |
| − | [[Bestand:Pp wiki ansichten Simon Koster.jpg|thumb|Ansichten Oude Pekela]] | + | [[Bestand:Pp wiki ansichten Simon Koster.jpg|thumb|[http://www.prachtigpekela.nl/beeldbank/album/2 Ansichten Oude Pekela]]] |
| − | [[Bestand:Pp wiki ansichten Jan van Burg.jpg|thumb|Foto's Jan van Burg]] | + | [[Bestand:Pp wiki ansichten Jan van Burg.jpg|thumb|[http://www.prachtigpekela.nl/beeldbank/album/42 Foto's Jan van Burg]]] |
| − | [[Bestand:Pp wiki dickkuil 5.jpg|thumb|Dick Kuil in gesprek met [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl]]] | + | [[Bestand:Pp wiki dickkuil 5.jpg|thumb|Dick Kuil in gesprek met [http://www.prachtigpekela.nl/nieuws/6215 PrachtigPekela.nl]]] |
| − | '''WikiPekela''' is een encyclopedie over de gemeente [https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Pekela], nagelaten door amateur-historicus en Pekela-kenner ''Dick Kuil'' uit [https://nl.wikipedia.org/wiki/Ten_Boer Ten Boer], en behouden door de nieuwssite [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl]. Dick Kuil is donderdag 22 december 2011 plotseling op 63-jarige leeftijd overleden. Dick werkte dagelijks aan deze pagina en heeft [https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Pekela] een schat aan informatie achter gelaten. [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] zal zijn levenswerk online (be)houden, zodat iedereen het kan blijven raadplegen | + | '''WikiPekela''' is een encyclopedie over de gemeente [https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Pekela], nagelaten door amateur-historicus en Pekela-kenner ''Dick Kuil'' uit [https://nl.wikipedia.org/wiki/Ten_Boer Ten Boer], en behouden door de nieuwssite [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl]. Dick Kuil is donderdag 22 december 2011 plotseling op 63-jarige leeftijd overleden. Dick werkte dagelijks aan deze pagina en heeft [https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Pekela] een schat aan informatie achter gelaten. [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] zal zijn levenswerk online (be)houden, zodat iedereen het kan blijven raadplegen. Dick, rust zacht en bedankt voor dit prachtige document dat je ons dorp hebt nagelaten. De redactie van [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] zal trachten deze site voort te zetten als eerbetoon aan Dick Kuil. In 2013 is de gehele site van WikiPekela verloren gegaan. Met een backup uit 2013 is getracht de teksten weer te herstellen en met trots kunnen we zeggen dat dit redelijk gelukt is. De komende tijd zullen de teksten worden herzien en aangepast indien nodig. |
__TOC__ | __TOC__ | ||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
[[Bestand:Pp wiki dickkuil 3.jpg|thumb|Dick Kuil: 21 september 1948 ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Oude Pekela]) - 22 december 2011 ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Ten_Boer Ten Boer])]] | [[Bestand:Pp wiki dickkuil 3.jpg|thumb|Dick Kuil: 21 september 1948 ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Oude Pekela]) - 22 december 2011 ([https://nl.wikipedia.org/wiki/Ten_Boer Ten Boer])]] | ||
| − | == Hoofdstukken == | + | == Hoofdstukken WikiPekela == |
=====[[Geschiedenis]]===== | =====[[Geschiedenis]]===== | ||
| − | Pekela is een typische veenkoloniale gemeente. De geschiedenis van de gemeente geeft dan ook een mooi voorbeeld van de verschillende ontwikkelingsfasen van de doorsnee veenkolonie. Maar er is ook een geschiedenis die teruggaat naar voor de periode dat het veen zich heeft gevormd. Bij het [[Hoetmansmeer]] zijn bij opgravingen vondsten gedaan die er op wijzen dat in de streek rond de Pekel A al zo'n 7000 jaar geleden sprake was van menselijke bewoning. [http:// | + | Pekela is een typische veenkoloniale gemeente. De geschiedenis van de gemeente geeft dan ook een mooi voorbeeld van de verschillende ontwikkelingsfasen van de doorsnee veenkolonie. Maar er is ook een geschiedenis die teruggaat naar voor de periode dat het veen zich heeft gevormd. Bij het [[Hoetmansmeer]] zijn bij opgravingen vondsten gedaan die er op wijzen dat in de streek rond de Pekel A al zo'n 7000 jaar geleden sprake was van menselijke bewoning. [http://www.wikipekela.org/index.php/Geschiedenis '''[Lees meer]'''] |
=====[[Vervening]]===== | =====[[Vervening]]===== | ||
| − | ‘Wild, woest en ledig’. Met dit citaat uit het meest gelezen boek kan men het gebied waarin de Gronings-Drentse veenkoloniën liggen, in de 16e eeuw het best karakteriseren. Het was een weinig aantrekkelijke streek, bestaande uit moerassige, onherbergzame, voor de mens gevaarlijke (hoog)venen. Aan de randen stak hij turf om zo in zijn behoefte aan brandstof te voorzien. [http:// | + | ‘Wild, woest en ledig’. Met dit citaat uit het meest gelezen boek kan men het gebied waarin de Gronings-Drentse veenkoloniën liggen, in de 16e eeuw het best karakteriseren. Het was een weinig aantrekkelijke streek, bestaande uit moerassige, onherbergzame, voor de mens gevaarlijke (hoog)venen. Aan de randen stak hij turf om zo in zijn behoefte aan brandstof te voorzien. [http://www.wikipekela.org/index.php/Vervening '''[Lees meer]'''] |
=====[[Scheepvaart]]===== | =====[[Scheepvaart]]===== | ||
| − | Het graven van kanalen, wijken en sloten was noodzakelijk voordat met het afgraven van het veen kon worden begonnen, omdat er een behoorlijke afwatering moest zijn. Tegelijkertijd kon de turf via de zo ontstane waterwegen worden afgevoerd. De turfschippers stonden aan het begin van de veenkoloniale scheepvaart, die vooral in het laatst van de 18e eeuw uitgroeide tot een ware zeevaart. [http:// | + | Het graven van kanalen, wijken en sloten was noodzakelijk voordat met het afgraven van het veen kon worden begonnen, omdat er een behoorlijke afwatering moest zijn. Tegelijkertijd kon de turf via de zo ontstane waterwegen worden afgevoerd. De turfschippers stonden aan het begin van de veenkoloniale scheepvaart, die vooral in het laatst van de 18e eeuw uitgroeide tot een ware zeevaart. [http://www.wikipekela.org/index.php/Scheepvaart '''[Lees meer]'''] |
=====[[Landbouw]]===== | =====[[Landbouw]]===== | ||
| − | Al is de stad Groningen wellicht weinig elegant geweest bij het verkrijgen van de venen, haar aandeel in de ontginning is zegenrijk geweest voor de groei en bloei van de streekdorpen. ‘Borgemeesteren ende Raedt’ van de Stad zagen heel goed in dat de bodem, als de turf was afgegraven, door doelmatige bewerking en bemesting uitstekende bouwgrond op kon leveren. Zeer duidelijk is artikel XIII van de ‘Conditiën van de verhuijringhe der veenen in de Pekel’ van het jaar 1651, waarin als voorwaarde werd gesteld dat de huurder ‘sal het vergraven Veen ende andere dallen slichten, ende met straetendreck ofte mis soo veele immer doenlick is, te lande maeken, om tot Saeijlandt, Weijdelandt of te Plantinge …. gebruijckt te worden’. De huurder mocht het ontturfde land dus niet braak laten liggen, maar moest het door stadsvuil en mest vruchtbaar maken. De blootkomende zandgrond werd vermengd met bonk, die niet geschikt was voor de turfwinning. [http:// | + | Al is de stad Groningen wellicht weinig elegant geweest bij het verkrijgen van de venen, haar aandeel in de ontginning is zegenrijk geweest voor de groei en bloei van de streekdorpen. ‘Borgemeesteren ende Raedt’ van de Stad zagen heel goed in dat de bodem, als de turf was afgegraven, door doelmatige bewerking en bemesting uitstekende bouwgrond op kon leveren. Zeer duidelijk is artikel XIII van de ‘Conditiën van de verhuijringhe der veenen in de Pekel’ van het jaar 1651, waarin als voorwaarde werd gesteld dat de huurder ‘sal het vergraven Veen ende andere dallen slichten, ende met straetendreck ofte mis soo veele immer doenlick is, te lande maeken, om tot Saeijlandt, Weijdelandt of te Plantinge …. gebruijckt te worden’. De huurder mocht het ontturfde land dus niet braak laten liggen, maar moest het door stadsvuil en mest vruchtbaar maken. De blootkomende zandgrond werd vermengd met bonk, die niet geschikt was voor de turfwinning. [http://www.wikipekela.org/index.php/Landbouw '''[Lees meer]'''] |
=====[[Handel, ambacht en industrie]]===== | =====[[Handel, ambacht en industrie]]===== | ||
| − | In Pekela werd het benedenste verlaat - bij de tegenwoordige hervormde kerk in Oude Pekela -al in de 17e eeuw een belangrijke overslagplaats voor turf. Met bokken, tassen en pramen werd daar het bruine goud uit het veen aangevoerd om ‘beneden’ de sluis in grote tjalken te worden overgeladen. Deze voeren dan naar het noorden en bereikten via Statenzijl de Dollard om dan de Noordduitse steden te bereiken. De ‘praamschippers’ vervoerden behalve turf ook de producten van het boerenland en compost en gaf hen handen vol werk. Tot na de Tweede Wereldoorlog vond het vervoer van aardappelen per schip plaats. [http:// | + | In Pekela werd het benedenste verlaat - bij de tegenwoordige hervormde kerk in Oude Pekela -al in de 17e eeuw een belangrijke overslagplaats voor turf. Met bokken, tassen en pramen werd daar het bruine goud uit het veen aangevoerd om ‘beneden’ de sluis in grote tjalken te worden overgeladen. Deze voeren dan naar het noorden en bereikten via Statenzijl de Dollard om dan de Noordduitse steden te bereiken. De ‘praamschippers’ vervoerden behalve turf ook de producten van het boerenland en compost en gaf hen handen vol werk. Tot na de Tweede Wereldoorlog vond het vervoer van aardappelen per schip plaats. [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Handel,_ambacht_en_industrie '''[Lees meer]'''] |
=====[[Bestuur en politiek]]===== | =====[[Bestuur en politiek]]===== | ||
| − | Periode tot 1811 - In deze periode hielden verschillende instanties zich met bestuurlijke zaken van dit gebied bezig. De magistratuur van de stad Groningen bestuurde niet alleen deze stad, maar ook het Gorecht en de beide Oldambten; sinds 1619 eveneens het landschap Westerwolde. Omdat het gebied van de Groninger veenkoloniën grotendeels in het zogenaamde Wold-Oldambt lag, betekende dit dat de Stad Pekela bestuurde via de door haar aangestelde ambtman. Alle reglementen werden vastgesteld en goedgekeurd door ‘Borgemesteren ende Raedt’ van de Stad. [http:// | + | Periode tot 1811 - In deze periode hielden verschillende instanties zich met bestuurlijke zaken van dit gebied bezig. De magistratuur van de stad Groningen bestuurde niet alleen deze stad, maar ook het Gorecht en de beide Oldambten; sinds 1619 eveneens het landschap Westerwolde. Omdat het gebied van de Groninger veenkoloniën grotendeels in het zogenaamde Wold-Oldambt lag, betekende dit dat de Stad Pekela bestuurde via de door haar aangestelde ambtman. Alle reglementen werden vastgesteld en goedgekeurd door ‘Borgemesteren ende Raedt’ van de Stad. [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Bestuur_en_politiek '''[Lees meer]'''] |
| − | =====[[Kerken | + | =====[[Kerken]]===== |
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Kerken '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van de kerken in de gemeente Pekela. |
| + | |||
| + | =====[[Scholen]]===== | ||
| + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Scholen '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van de (voormalige) scholen in de gemeente Pekela. | ||
=====[[Verenigingen]]===== | =====[[Verenigingen]]===== | ||
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Verenigingen '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van de diverse verenigingen in de gemeente Pekela. |
=====[[Bedrijven]]===== | =====[[Bedrijven]]===== | ||
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Bedrijven '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van historische en actuele bedrijven in de gemeente Pekela. |
=====[[Gebouwen en monumenten]]===== | =====[[Gebouwen en monumenten]]===== | ||
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Gebouwen_en_monumenten '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van de gebouwen en monumenten in de gemeente Pekela. |
=====[[Sport]]===== | =====[[Sport]]===== | ||
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Sport '''[hier]'''] voor sportgerelateerde historische gebeurtenissen in de gemeente Pekela. |
=====[[Openbaar vervoer]]===== | =====[[Openbaar vervoer]]===== | ||
| − | De eerste omnibusdienst Nieuwe Pekela - Onstwedde v.v. is in 1903 het leven geroepen. Deze eerste omnibus, die tweemaal per week rijdt, wordt in stand gehouden met subsidie van de handelsvereniging en geëxploiteerd door de heer T. Heibroek. Bij besluit van Ged. Staten van Groningen van 15 dec. 1865 wordt goedgevonden aan Jakob Jans Middel uit Oude Pekela en Klaas Huizing uit Zuidbroek vergunning te verlenen, om onder de firma ‘Middel en Huizing’ een postwagendienst, uitsluitend bestemd voor het vervoer van personen, tussen Oude Pekela en Groningen op te richten, welke iedere dinsdag en vrijdag zal rijden en wel onder de volgende voorwaarden... [http:// | + | De eerste omnibusdienst Nieuwe Pekela - Onstwedde v.v. is in 1903 het leven geroepen. Deze eerste omnibus, die tweemaal per week rijdt, wordt in stand gehouden met subsidie van de handelsvereniging en geëxploiteerd door de heer T. Heibroek. Bij besluit van Ged. Staten van Groningen van 15 dec. 1865 wordt goedgevonden aan Jakob Jans Middel uit Oude Pekela en Klaas Huizing uit Zuidbroek vergunning te verlenen, om onder de firma ‘Middel en Huizing’ een postwagendienst, uitsluitend bestemd voor het vervoer van personen, tussen Oude Pekela en Groningen op te richten, welke iedere dinsdag en vrijdag zal rijden en wel onder de volgende voorwaarden... [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Openbaar_vervoer '''[Lees meer]'''] |
=====[[Pekelders]]===== | =====[[Pekelders]]===== | ||
| − | In dit artikel worden korte levensbeschrijvingen vermeld van meer dan 1.200 personen, bestaande uit o.a. overheidsbestuurders, notarissen, predikanten, geestelijken, artsen, sportlieden, kampioenen, muzikanten, directeuren, vakbondsbestuurders, arbeiders, grafdelvers, scheepsjagers, oprichters van bedrijven, (hoofd)onderwijzers, verzetshelden, in oorlogen gesneuvelde personen, slachtoffers van misdrijven etc. die een rol van betekenis in of voor de Pekela’s hebben gespeeld of om een andere reden bekend zijn geworden. Levensbeschrijvingen dus van mannen en vrouwen die op enigerlei wijze van belang zijn geweest voor de [[Pekelder]] geschiedenis. Of de vermelde personen nu wel of niet in [[Oude Pekela|Oude]] of [[Nieuwe Pekela|Nieuwe]] of [[Boven Pekela]] zijn geboren, is daarbij niet van belang. Bij de keuze van deze personen hebben uiteraard de voormalige gemeenten Oude en Nieuwe Pekela centraal gestaan. Maar ook personen die geen inwoner van de Pekela’s zijn geweest, maar wel hun stempel op de Pekelder samenleving hebben gedrukt, kregen een vermelding. De aandacht ging zo veel mogelijk uit naar de lokale aspecten van hun of haar leven of werk. Primair was de bedoeling dat de levensbeschrijving een indruk moest geven wat voor persoon de beschrevene is geweest. Zij moeten door hun bezigheden of leven een min of meer belangrijke rol in het heden of verleden hebben gespeeld. [http:// | + | In dit artikel worden korte levensbeschrijvingen vermeld van meer dan 1.200 personen, bestaande uit o.a. overheidsbestuurders, notarissen, predikanten, geestelijken, artsen, sportlieden, kampioenen, muzikanten, directeuren, vakbondsbestuurders, arbeiders, grafdelvers, scheepsjagers, oprichters van bedrijven, (hoofd)onderwijzers, verzetshelden, in oorlogen gesneuvelde personen, slachtoffers van misdrijven etc. die een rol van betekenis in of voor de Pekela’s hebben gespeeld of om een andere reden bekend zijn geworden. Levensbeschrijvingen dus van mannen en vrouwen die op enigerlei wijze van belang zijn geweest voor de [[Pekelder]] geschiedenis. Of de vermelde personen nu wel of niet in [[Oude Pekela|Oude]] of [[Nieuwe Pekela|Nieuwe]] of [[Boven Pekela]] zijn geboren, is daarbij niet van belang. Bij de keuze van deze personen hebben uiteraard de voormalige gemeenten Oude en Nieuwe Pekela centraal gestaan. Maar ook personen die geen inwoner van de Pekela’s zijn geweest, maar wel hun stempel op de Pekelder samenleving hebben gedrukt, kregen een vermelding. De aandacht ging zo veel mogelijk uit naar de lokale aspecten van hun of haar leven of werk. Primair was de bedoeling dat de levensbeschrijving een indruk moest geven wat voor persoon de beschrevene is geweest. Zij moeten door hun bezigheden of leven een min of meer belangrijke rol in het heden of verleden hebben gespeeld. [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Pekelders '''[Lees meer]'''] |
=====[["Onderscheiden Pekelders verdienen geen stoffig bestaan"]]===== | =====[["Onderscheiden Pekelders verdienen geen stoffig bestaan"]]===== | ||
| − | In onderstaand overzicht worden Pekelders vermeld die sinds 1800 op de een of andere manier zijn onderscheiden. Om te voorkomen dat zij na hun onderscheiding worden vergeten en enkel in een stoffig archief belanden, is dit overzicht gemaakt. Vermeld zijn onderscheidingen door o.a. de Koningin, de Overheid, de Krijgsmacht, het Onderwijs, het Nut van 't Algemeen, vreemde mogendheden en particulieren. De personen zijn in alfabetische volgorde vermeld. [http:// | + | In onderstaand overzicht worden Pekelders vermeld die sinds 1800 op de een of andere manier zijn onderscheiden. Om te voorkomen dat zij na hun onderscheiding worden vergeten en enkel in een stoffig archief belanden, is dit overzicht gemaakt. Vermeld zijn onderscheidingen door o.a. de Koningin, de Overheid, de Krijgsmacht, het Onderwijs, het Nut van 't Algemeen, vreemde mogendheden en particulieren. De personen zijn in alfabetische volgorde vermeld. [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Onderscheiden_Pekelders_verdienen_geen_stoffig_bestaan '''[Lees meer]'''] |
=====[[Wetenswaardigheden]]===== | =====[[Wetenswaardigheden]]===== | ||
| − | Vermeldingen van wetenswaardigheden in deze rubriek vinden alfabetisch plaats, voorafgegaan door een ongeordend item. [http:// | + | Vermeldingen van wetenswaardigheden in deze rubriek vinden alfabetisch plaats, voorafgegaan door een ongeordend item. [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Wetenswaardigheden '''[Lees meer]'''] |
=====[[Publicaties en boeken]]===== | =====[[Publicaties en boeken]]===== | ||
| − | Klik [http:// | + | Klik [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Publicaties_en_boeken '''[hier]'''] voor de overzichtspagina van diverse publicaties en boeken gerelateerd aan de gemeente Pekela. |
| − | =====[[Externe | + | =====[[Externe links]]===== |
| − | Op deze [http:// | + | Op deze [http://www.wikipekela.org/index.php?title=Externe_links '''[pagina]'''] staan links naar websites, die iets met Pekela te maken hebben. |
== Fotoboek == | == Fotoboek == | ||
| Regel 81: | Regel 84: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | Heeft u ook een foto voor deze rubriek? Mail deze dan naar [ | + | Heeft u ook een foto voor deze rubriek? Mail deze dan naar [mailto:info@wikipekela.org de beheerder van WikiPekela]. |
== Artikelen over Dick Kuil == | == Artikelen over Dick Kuil == | ||
| Regel 93: | Regel 96: | ||
== Over WikiPekela == | == Over WikiPekela == | ||
| − | '''WikiPekela''' is een vrij te raadplegen encyclopedie over de gemeente Pekela. Het initiatief is afkomstig van Pekelders.nl (de voorloper van [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl]) en is op 31 januari 2008 gelanceerd. Al snel kreeg Jeannette Ritzema, eigenaar van Pekelders.nl, hulp van amateur-genealoog en historicus Dick Kuil uit Ten Boer. De geboren en getogen Pekelder vulde WikiPekela.nl in rap tempo met duizenden (historische) wetenswaardigheden. Door tijdgebrek heeft | + | '''WikiPekela''' is een vrij te raadplegen encyclopedie over de gemeente Pekela. Het initiatief is afkomstig van Pekelders.nl (de voorloper van [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl]) en is op 31 januari 2008 gelanceerd. Al snel kreeg Jeannette Ritzema, eigenaar van Pekelders.nl, hulp van amateur-genealoog en historicus Dick Kuil uit Ten Boer. De geboren en getogen Pekelder vulde WikiPekela.nl in rap tempo met duizenden (historische) wetenswaardigheden. Door tijdgebrek heeft de redactie van [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl], destijds op 9 augustus 2008 WikiPekela overgedragen aan Kuil. Kuil werd ook een vaste waarde voor [http://www.prachtigpekela.nl PrachtigPekela.nl] met wekelijkse bijdragen over de historie van de gemeente [https://nl.wikipedia.org/wiki/Pekela Pekela]. Sinds donderdag 22 december 2011 is de site niet meer bijgewerkt. Dick Kuil overleed toen op 63-jarige leeftijd. |
Huidige versie van 10 feb 2016 om 20:51
WikiPekela is een encyclopedie over de gemeente Pekela, nagelaten door amateur-historicus en Pekela-kenner Dick Kuil uit Ten Boer, en behouden door de nieuwssite PrachtigPekela.nl. Dick Kuil is donderdag 22 december 2011 plotseling op 63-jarige leeftijd overleden. Dick werkte dagelijks aan deze pagina en heeft Pekela een schat aan informatie achter gelaten. PrachtigPekela.nl zal zijn levenswerk online (be)houden, zodat iedereen het kan blijven raadplegen. Dick, rust zacht en bedankt voor dit prachtige document dat je ons dorp hebt nagelaten. De redactie van PrachtigPekela.nl zal trachten deze site voort te zetten als eerbetoon aan Dick Kuil. In 2013 is de gehele site van WikiPekela verloren gegaan. Met een backup uit 2013 is getracht de teksten weer te herstellen en met trots kunnen we zeggen dat dit redelijk gelukt is. De komende tijd zullen de teksten worden herzien en aangepast indien nodig.
Inhoud
- 1 Over Dick Kuil
- 2 Hoofdstukken WikiPekela
- 2.1 Geschiedenis
- 2.2 Vervening
- 2.3 Scheepvaart
- 2.4 Landbouw
- 2.5 Handel, ambacht en industrie
- 2.6 Bestuur en politiek
- 2.7 Kerken
- 2.8 Scholen
- 2.9 Verenigingen
- 2.10 Bedrijven
- 2.11 Gebouwen en monumenten
- 2.12 Sport
- 2.13 Openbaar vervoer
- 2.14 Pekelders
- 2.15 "Onderscheiden Pekelders verdienen geen stoffig bestaan"
- 2.16 Wetenswaardigheden
- 2.17 Publicaties en boeken
- 2.18 Externe links
- 3 Fotoboek
- 4 Artikelen over Dick Kuil
- 5 Over WikiPekela
Over Dick Kuil
Dick Kuil was schrijver van boeken en publicaties op het gebied van de Groninger geschiedenis en cultuur. Als amateurgenealoog en -historicus namen de Pekela's een belangrijke plaats in bij zijn onderzoeken. Veel van het Pekelder verleden is door Dick al blootgelegd en gepubliceerd. Dick was de samensteller van onder andere de Kroniek van Pekela (1999) en het Biografisch Woordenboek van Pekela (2010). In 1999 ontving Dick voor het eerstgenoemde werk de Veenkoloniale Museumprijs. De schrijver uit Ten Boer heeft voor PrachtigPekela.nl bijna twee jaar lang een historische rubriek verzorgd.
"Iedere schrijver op het continent die zijn zelfrespect niet wil verliezen en de pen wil blijven voeren, staat een vroegtijdig graf te wachten." (Eillert Meeter).
Hoofdstukken WikiPekela
Geschiedenis
Pekela is een typische veenkoloniale gemeente. De geschiedenis van de gemeente geeft dan ook een mooi voorbeeld van de verschillende ontwikkelingsfasen van de doorsnee veenkolonie. Maar er is ook een geschiedenis die teruggaat naar voor de periode dat het veen zich heeft gevormd. Bij het Hoetmansmeer zijn bij opgravingen vondsten gedaan die er op wijzen dat in de streek rond de Pekel A al zo'n 7000 jaar geleden sprake was van menselijke bewoning. [Lees meer]
Vervening
‘Wild, woest en ledig’. Met dit citaat uit het meest gelezen boek kan men het gebied waarin de Gronings-Drentse veenkoloniën liggen, in de 16e eeuw het best karakteriseren. Het was een weinig aantrekkelijke streek, bestaande uit moerassige, onherbergzame, voor de mens gevaarlijke (hoog)venen. Aan de randen stak hij turf om zo in zijn behoefte aan brandstof te voorzien. [Lees meer]
Scheepvaart
Het graven van kanalen, wijken en sloten was noodzakelijk voordat met het afgraven van het veen kon worden begonnen, omdat er een behoorlijke afwatering moest zijn. Tegelijkertijd kon de turf via de zo ontstane waterwegen worden afgevoerd. De turfschippers stonden aan het begin van de veenkoloniale scheepvaart, die vooral in het laatst van de 18e eeuw uitgroeide tot een ware zeevaart. [Lees meer]
Landbouw
Al is de stad Groningen wellicht weinig elegant geweest bij het verkrijgen van de venen, haar aandeel in de ontginning is zegenrijk geweest voor de groei en bloei van de streekdorpen. ‘Borgemeesteren ende Raedt’ van de Stad zagen heel goed in dat de bodem, als de turf was afgegraven, door doelmatige bewerking en bemesting uitstekende bouwgrond op kon leveren. Zeer duidelijk is artikel XIII van de ‘Conditiën van de verhuijringhe der veenen in de Pekel’ van het jaar 1651, waarin als voorwaarde werd gesteld dat de huurder ‘sal het vergraven Veen ende andere dallen slichten, ende met straetendreck ofte mis soo veele immer doenlick is, te lande maeken, om tot Saeijlandt, Weijdelandt of te Plantinge …. gebruijckt te worden’. De huurder mocht het ontturfde land dus niet braak laten liggen, maar moest het door stadsvuil en mest vruchtbaar maken. De blootkomende zandgrond werd vermengd met bonk, die niet geschikt was voor de turfwinning. [Lees meer]
Handel, ambacht en industrie
In Pekela werd het benedenste verlaat - bij de tegenwoordige hervormde kerk in Oude Pekela -al in de 17e eeuw een belangrijke overslagplaats voor turf. Met bokken, tassen en pramen werd daar het bruine goud uit het veen aangevoerd om ‘beneden’ de sluis in grote tjalken te worden overgeladen. Deze voeren dan naar het noorden en bereikten via Statenzijl de Dollard om dan de Noordduitse steden te bereiken. De ‘praamschippers’ vervoerden behalve turf ook de producten van het boerenland en compost en gaf hen handen vol werk. Tot na de Tweede Wereldoorlog vond het vervoer van aardappelen per schip plaats. [Lees meer]
Bestuur en politiek
Periode tot 1811 - In deze periode hielden verschillende instanties zich met bestuurlijke zaken van dit gebied bezig. De magistratuur van de stad Groningen bestuurde niet alleen deze stad, maar ook het Gorecht en de beide Oldambten; sinds 1619 eveneens het landschap Westerwolde. Omdat het gebied van de Groninger veenkoloniën grotendeels in het zogenaamde Wold-Oldambt lag, betekende dit dat de Stad Pekela bestuurde via de door haar aangestelde ambtman. Alle reglementen werden vastgesteld en goedgekeurd door ‘Borgemesteren ende Raedt’ van de Stad. [Lees meer]
Kerken
Klik [hier] voor de overzichtspagina van de kerken in de gemeente Pekela.
Scholen
Klik [hier] voor de overzichtspagina van de (voormalige) scholen in de gemeente Pekela.
Verenigingen
Klik [hier] voor de overzichtspagina van de diverse verenigingen in de gemeente Pekela.
Bedrijven
Klik [hier] voor de overzichtspagina van historische en actuele bedrijven in de gemeente Pekela.
Gebouwen en monumenten
Klik [hier] voor de overzichtspagina van de gebouwen en monumenten in de gemeente Pekela.
Sport
Klik [hier] voor sportgerelateerde historische gebeurtenissen in de gemeente Pekela.
Openbaar vervoer
De eerste omnibusdienst Nieuwe Pekela - Onstwedde v.v. is in 1903 het leven geroepen. Deze eerste omnibus, die tweemaal per week rijdt, wordt in stand gehouden met subsidie van de handelsvereniging en geëxploiteerd door de heer T. Heibroek. Bij besluit van Ged. Staten van Groningen van 15 dec. 1865 wordt goedgevonden aan Jakob Jans Middel uit Oude Pekela en Klaas Huizing uit Zuidbroek vergunning te verlenen, om onder de firma ‘Middel en Huizing’ een postwagendienst, uitsluitend bestemd voor het vervoer van personen, tussen Oude Pekela en Groningen op te richten, welke iedere dinsdag en vrijdag zal rijden en wel onder de volgende voorwaarden... [Lees meer]
Pekelders
In dit artikel worden korte levensbeschrijvingen vermeld van meer dan 1.200 personen, bestaande uit o.a. overheidsbestuurders, notarissen, predikanten, geestelijken, artsen, sportlieden, kampioenen, muzikanten, directeuren, vakbondsbestuurders, arbeiders, grafdelvers, scheepsjagers, oprichters van bedrijven, (hoofd)onderwijzers, verzetshelden, in oorlogen gesneuvelde personen, slachtoffers van misdrijven etc. die een rol van betekenis in of voor de Pekela’s hebben gespeeld of om een andere reden bekend zijn geworden. Levensbeschrijvingen dus van mannen en vrouwen die op enigerlei wijze van belang zijn geweest voor de Pekelder geschiedenis. Of de vermelde personen nu wel of niet in Oude of Nieuwe of Boven Pekela zijn geboren, is daarbij niet van belang. Bij de keuze van deze personen hebben uiteraard de voormalige gemeenten Oude en Nieuwe Pekela centraal gestaan. Maar ook personen die geen inwoner van de Pekela’s zijn geweest, maar wel hun stempel op de Pekelder samenleving hebben gedrukt, kregen een vermelding. De aandacht ging zo veel mogelijk uit naar de lokale aspecten van hun of haar leven of werk. Primair was de bedoeling dat de levensbeschrijving een indruk moest geven wat voor persoon de beschrevene is geweest. Zij moeten door hun bezigheden of leven een min of meer belangrijke rol in het heden of verleden hebben gespeeld. [Lees meer]
"Onderscheiden Pekelders verdienen geen stoffig bestaan"
In onderstaand overzicht worden Pekelders vermeld die sinds 1800 op de een of andere manier zijn onderscheiden. Om te voorkomen dat zij na hun onderscheiding worden vergeten en enkel in een stoffig archief belanden, is dit overzicht gemaakt. Vermeld zijn onderscheidingen door o.a. de Koningin, de Overheid, de Krijgsmacht, het Onderwijs, het Nut van 't Algemeen, vreemde mogendheden en particulieren. De personen zijn in alfabetische volgorde vermeld. [Lees meer]
Wetenswaardigheden
Vermeldingen van wetenswaardigheden in deze rubriek vinden alfabetisch plaats, voorafgegaan door een ongeordend item. [Lees meer]
Publicaties en boeken
Klik [hier] voor de overzichtspagina van diverse publicaties en boeken gerelateerd aan de gemeente Pekela.
Externe links
Op deze [pagina] staan links naar websites, die iets met Pekela te maken hebben.
Fotoboek
Heeft u ook een foto voor deze rubriek? Mail deze dan naar de beheerder van WikiPekela.
Artikelen over Dick Kuil
- Simon Koster bezoekt Dick Kuil - gepubliceerd 3 april 2011
- Historicus Dick Kuil publiceert namenboek over 1200 Pekelders - gepubliceerd op 8 juli 2010
- Dick Kuil brengt opnieuw boek uit over historisch Pekela - gepubliceerd op 21 augustus 2010
- Historisch boek met akten van Pekelder notaris Coenraad Piccardt - gepubliceerd op 16 oktober 2010
- Dick Kuil komt met Pekelder Kroniekje - gepubliceerd op 23 mei 2011
- Amateurhistoricus Dick Kuil plotseling overleden - gepubliceerd op 23 december 2011
Over WikiPekela
WikiPekela is een vrij te raadplegen encyclopedie over de gemeente Pekela. Het initiatief is afkomstig van Pekelders.nl (de voorloper van PrachtigPekela.nl) en is op 31 januari 2008 gelanceerd. Al snel kreeg Jeannette Ritzema, eigenaar van Pekelders.nl, hulp van amateur-genealoog en historicus Dick Kuil uit Ten Boer. De geboren en getogen Pekelder vulde WikiPekela.nl in rap tempo met duizenden (historische) wetenswaardigheden. Door tijdgebrek heeft de redactie van PrachtigPekela.nl, destijds op 9 augustus 2008 WikiPekela overgedragen aan Kuil. Kuil werd ook een vaste waarde voor PrachtigPekela.nl met wekelijkse bijdragen over de historie van de gemeente Pekela. Sinds donderdag 22 december 2011 is de site niet meer bijgewerkt. Dick Kuil overleed toen op 63-jarige leeftijd.
